Type meststoffen en hun werking en efficientie

Gewassen nemen N overwegend op in de vorm van nitraat (NO3-) of ammonium (NH4+). Gangbare meststoffen bevatten daarom één van deze of beide vormen of verbindingen als ureum die vrij snel worden omgezet in ammonium en vervolgens nitraat.

Nitraat is snel opneembaar door de plant maar mobiel en spoelt daardoor makkelijk uit. Onder natte omstandigheden is de N2O-emissie van nitraathoudende meststoffen door denitrificatie aanzienlijk hoger dan van ammonium-houdende of op ureum gebaseerde meststoffen.

Ammonium kan ook door de plant worden opgenomen maar wordt voor een groot deel eerst door micro-organismen in de bodem omgezet in de nitraat waardoor het trager werkt. Door de positieve lading wordt het goed geadsorbeerd door organische stof en kleideeltjes en spoelt het minder makkelijk uit. Wel is er een zeker risico van ammoniakvervluchtiging vooral op basische gronden.

Ureum moet in de bodem eerst omgezet worden in ammonium waarbij kans op vervluchtiging bestaat. Het spoelt moeilijk uit. Op ammonium en nitraat gebaseerde meststoffen, zoals AN en KAS, geven de hoogste N-benutting en N-opname en de laagste NH3-emissie, maar hebben onder natte omstandigheden de hoogste N2O-emissie en nitraatuitspoeling. Daarom is het raadzaam in het vroege voorjaar te kiezen voor meststoffen met een hoger ammonium aandeel. Bijkomend voordeel is dat vooral bij lagere temperaturen planten een voorkeur hebben voor N-opname in de vorm van ammonium. Bovendien stimuleert ammonium de opname van fosfaat.

Toedieningsvormen: korrel versus vloeibaar

Vloeibare meststoffen staan in de akkerbouw sterk in de belangstelling en er is een breed aanbod aan vloeibare minerale meststoffen beschikbaar. Sommigen bestaan al heel lang, zoals urean. De laatste jaren komen er in toenemende mate ook producten beschikbaar die afkomstig zijn uit mestscheiding en mestverwerking, luchtwassers en industriële reststromen (bijvoorbeeld uit de voedingsindustrie).

Onderzoeksresultaten laten vooralsnog geen duidelijke voordelen zien van gebruik van vloeibare meststoffen. Voor bijbemesting onder droge omstandigheden waarbij niet kan worden beregend, kunnen vloeibare meststoffen een voordeel bieden ten opzichte van korrelmeststoffen. De efficiëntie van vloeibare meststoffen is bij droogte tijdens en na toediening wat hoger dan van vaste meststoffen. Doordat korrelmeststoffen onder droge omstandigheden slecht oplossen, komen de nutriënten (te) langzaam beschikbaar.

Daarnaast kunnen vloeibare meststoffen betere geplaatst (dichterbij de plant) waardoor aanzienlijk op de mineralengift kan worden bespaard ten opzichte van het gebruik van vaste meststoffen

Voor meer informatie:

• Mogelijkheden en waarden van alternatieve meststoffen
• Toepassingsmogelijkheden van vloeibare NPK-meststoffen in de akkerbouw
• Pagina Optimalisering stikstofbenutting